นวดเต้านม เทคนิคการนวดเพิ่มน้ำนม พร้อมวิธีดูแลเต้านมหลังนวด

คุณแม่ท้องหรือคุณแม่หลังคลอดหลายท่าน โดยเฉพาะคุณแม่มือใหม่ ที่อยากเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ อยากสต็อกนมแม่ให้ได้เยอะ ๆ หลายคนเกิดข้อสงสัยว่า นอกจากอาหารการกินที่ช่วยเพิ่มน้ำนมได้แล้ว วิธีนวดกระตุ้นน้ำนม หรือการนวดเต้านม นวดเปิดท่อน้ำนม จะช่วยเพิ่มน้ำนมได้จริงหรือไม่ ทั้งยังเป็นกังวลว่าตัวเองจะมีน้ำนมน้อย กลัวว่าน้ำนมจะไม่พอให้ลูกกิน วันนี้ Mama Story มีเคล็ดลับการเพิ่มน้ำนมด้วยวิธี นวดเต้านม ที่จะช่วยทำให้มีน้ำนมมากขึ้นมาฝากกัน ส่วนวิธีกระตุ้นน้ำนมด้วยการนวดจะเป็นอย่างไรบ้างนั้น ไปติดตามกันเลย!

นวดเต้านม ช่วยกระตุ้นน้ำนมได้จริงไหม

การนวดเต้านมให้ผ่อนคลายในท่าต่าง ๆ แบบนวดธรรมชาติทั่วไป ไม่ได้มีการรีดน้ำนมของคุณแม่ให้ออกมาแบบเกลี้ยงเต้า จะมีข้อดีคือ ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของระบบต่าง ๆ ช่วยให้คุณแม่รู้สึกสบาย ผ่อนคลาย ลดปัญหาคัดตึงเต้านมได้ แต่การนวดแบบไม่รีดน้ำนมให้เกลี้ยงเต้า ก็จะไม่ช่วยกระตุ้นการสร้างน้ำนมเท่าที่ควรนะคะ เพราะยังมีน้ำนมค้างเต้าอยู่ ร่างกายของคุณแม่ก็จะไม่สั่งผลิตน้ำนมเพิ่มค่ะ

บทความที่เกี่ยวข้อง : รู้หรือไม่ บริจาคน้ำนม คือทางเลือกรองของการให้นมลูกเท่านั้น !

วิธีนวดกระตุ้นน้ำนม นวดแบบไหนช่วยเพิ่มน้ำนม ?

จากข้อมูลของคุณหมอผู้เชี่ยวชาญด้านนมแม่คุณหมอจะแนะนำให้บีบเต้านมในท่าที่ถูกวิธีด้วยมือรีดน้ำนมของคุณแม่ให้ออกมาจนเกลี้ยงเต้าและการทำกระตุ้นจี๊ดนวดหัวนมไปด้วย เพียงเท่านี้ก็จะช่วยให้น้ำนมเกลี้ยงเต้ามากขึ้น

เมื่อน้ำนมเกลี้ยงเต้าแล้ว ร่างกายก็จะสั่งผลิตน้ำนมใหม่มาทดแทน หากเอาลูกน้อยเข้าเต้าบ่อย ๆ ควบคู่ไปด้วย ร่างกายก็จะรับรู้ว่าลูกมีความต้องการ ก็จะรีบผลิตน้ำนมเพิ่มอีก จะทำให้มีน้ำนมมากขึ้นได้ ซึ่งคุณแม่ต้องรู้วิธีนวดเต้านมที่ถูกต้องก่อนนะคะ และต้องฝึกทำบ่อย ๆ ด้วยค่ะ

ประเภทของการ นวดเต้านม

การนวดเต้านมแบบ TBML และบีบน้ำนมด้วยมือ เป็นเทคนิคที่คุณแม่ที่ให้นมแม่สามารถนำไปปฏิบัติต่อได้ด้วยตนเอง ทำได้ทุกที่ ทุกเวลา ทุกสถานที่ ไม่มีค่าใช้จ่าย
การนวดเต้าเน้นเป็นการนวดที่นุ่มนวล โดยใช้การลูบไล้ไปในทิศทางตามระบบท่อต่อมน้ำเหลือง ซึ่งทางกายภาพระบบต่อมน้ำเหลือง จะมีตัวต่อมฝังในร่างกายส่วนต่าง ๆ และจะมีท่อนำน้ำเหลืองกระจายออกมา ท่อต่อมน้ำเหลืองส่วนใหญ่ อยู่บริเวณผิวหนัง ไม่ได้อยู่ลึก ผู้นวดจึงไม่ต้องกดน้ำหนักลงไปลึก
การที่คุณแม่มีเต้านมคัด ของเหลวที่อยู่ในเต้านม ไม่ได้มีเพียงน้ำนมเท่านั้น แต่ยังประกอบด้วยสารคัดหลั่งภายในเต้านมด้วย
การนวดตามหลักการของ lymphatic system คือ ไล่ระบายสารคัดหลั่งกลับสู่ต่อมน้ำเหลืองใต้รักแร้ได้ง่าย สะดวกขึ้น อาการคัดตึงเต้านม อาการเป็นก้อนจากท่อน้ำนมอุดตัน และความเจ็บปวดจะลดลง
ใช้การประคบเย็นภายหลังการนวดเพื่อช่วยลดบวม

วิธีกระตุ้นน้ำนม เพิ่มน้ำนมแม่

มาดูกันว่า ต้องทำอย่างไรให้มีน้ำนมมากขึ้น แต่ก่อนอื่นคุณแม่ต้องมั่นใจ และเชื่อมั่นในตัวเองก่อน ว่าจะสามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ หลังจากนั้นก็ทำตามวิธีเพิ่มน้ำนมแม่ดังนี้

ให้นมลูกบ่อยขึ้นและนานขึ้น ไม่ควรน้อยกว่า 8 ครั้งต่อวัน ถ้าไม่ได้อยู่กับลูก ก็ควรบีบหรือปั๊มนมออกให้เกลี้ยงเต้าทุก 3 ชั่วโมง
กระตุ้นเต้านม โดยใช้ผ้าอุ่นจัดประคบเต้านม 3 – 5 นาที จากนั้นนวดเต้านม และคลึงหัวนมเบา ๆ ก่อนให้นมลูก
ให้ลูกดูดนมแม่อย่างถูกวิธี ที่สำคัญต้องให้ลูกงับหัวนม จนถึงลานนมได้ลึกพอ
ไม่ควรป้อนน้ำ นมผสม หรืออาหารเสริมอื่น ก่อนที่ลูกจะมีอายุได้ 6 เดือน
หายใจลึก ๆ ทำใจให้สบาย ไม่เครียด เพื่อให้รู้สึกผ่อนคลาย ขณะให้นมลูก หรือขณะปั๊มนม
ทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการ และรับประทานอาหาร หรือสมุนไพรที่มีคุณสมบัติเพิ่มน้ำนม
ดื่มน้ำมาก ๆ
ให้ลูกดูดข้างหนึ่ง ปั๊มนมอีกข้างหนึ่งไปพร้อม ๆ กัน เพื่อกระตุ้นให้ร่างกายสร้างน้ำนมเพิ่ม แถมยังช่วยให้ปั๊มน้ำนมออกง่ายกว่า การปั๊มนมตอนที่ลูกไม่ได้ดูดเต้าอีกด้วย แต่วิธีนี้ควรใช้เมื่อน้ำนมสร้างได้มากพอ กล่าวคือประมาณหลัง 1 เดือนไปแล้ว
เพิ่มรอบปั๊มนม ให้แต่ละรอบห่าง 3-4 ชั่วโมง หรือช่วงที่ลูกนอนหลับนานเกิน 3 ชั่วโมง

การปั๊มนมด้วยมือ

ทุกครั้งที่ไปนอกบ้าน คุณแม่หลาย ๆ ท่านก็อาจจะติดปัญหาที่จะต้องพกเครื่องปั๊มนมไปด้วย จึงทำให้ไม่ได้ปั๊มนมนานหลายชั่วโมง ทำให้นมแข็งเป็นไตซึ่งคุณแม่บางคน อาจยังไม่รู้ว่าถึงไม่ใช้เครื่องแต่ก็ยังสามารถปั๊มนมได้เหมือนเดิมหากรู้วิธีที่ถูกต้อง

บทความที่เกี่ยวข้อง : เครื่องปั๊มนม จำเป็นอย่างไร เลือกอย่างไรให้ปลอดภัยต่อคุณแม่?

ขั้นตอนปั๊มนมด้วยมือ

เป็นขั้นตอนการปั๊มนมด้วยมือ ที่สามารถทำได้ร่วมกับผ้าคลุมให้นม เพราะเมื่ออยู่ข้างนอก อาจมองหาสถานที่ปลอดสายตาผู้คนได้ยาก ผ้าคลุมให้นมจึงเป็นอุปกรณ์สำคัญที่ต้องพกติดตัว

เตรียมถุงเก็บน้ำนม หรือภาชนะใส่น้ำนม ที่ผ่านการล้างและต้มในน้ำเดือดเพื่อฆ่าเชื้อโรค และควรเป็นขวดปากกว้าง หรือถ้วยที่ทำจากแก้วหรือพลาสติกแข็ง ไม่ควรใช้ภาชนะโลหะ เนื่องจากเม็ดเลือดขาวที่อยู่ในน้ำนมจะเกาะภาชนะ ทำให้ภูมิต้านทานที่ลูกจะได้รับมีปริมาณลดลง
ทำจิตใจให้สบายและผ่อนคลาย พยายามอยู่ในห้องที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก วางภาชนะหรืออุปกรณ์ไว้ใกล้ ๆ มือ
ล้างมือให้สะอาด ด้วยน้ำและสบู่ ก่อนทำการบีบน้ำนม
ใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นประคบเต้านม ประมาณ 1 – 3 นาที ก่อนบีบน้ำนม
นวดและคลึงเต้านมเบา ๆ ให้เป็นลักษณะวงกลม เริ่มจากฐานเต้านมเข้าหาหัวนม จากนั้นใช้นิ้วดึงหัวนม และคลึงเบา ๆ เพื่อกระตุ้นการหลั่งน้ำนม
วางปลายนิ้วโป้งและนิ้วชี้ ห่างจากขอบลานนมเล็กน้อย ในตำแหน่งที่ตรงข้ามกัน โดยจะมีลักษณะเป็นรูปตัว C และวางให้นิ้วห่างจากหัวนม ประมาณ 3 – 4 เซนติเมตร กดนิ้วโป้งและนิ้วชี้เข้าหาผนังหน้าอก
บีบนิ้วโป้งและนิ้วชี้เข้าหากันเบา ๆ ลึกลงไปด้านหลังของลานนม แล้วปล่อยมือออกให้เป็นจังหวะ โดยการบีบจะเป็นการเลียนแบบลักษณะการดูดนมของลูก อย่าบีบแต่ตรงปลายหัวนม และไม่ควรรีดคั้นเต้านม กดหัวนม หรือดึงหัวนม เพราะอาจทำให้หัวนมอักเสบได้
ทำตามข้อ 7 ซ้ำ ๆ โดยต้องใจเย็น ๆ เพราะน้ำนมอาจจะยังไม่ไหลออกมาทีเดียว บางครั้งอาจต้องทำไปถึง 1 หรือ 2 นาที กว่าน้ำนมจะไหล
หากเริ่มรู้สึกว่าน้ำนมเริ่มน้อยลง ให้เปลี่ยนตำแหน่งของนิ้วโป้งและนิ้วชี้ ที่กดลานนมไปรอบ ๆ ให้ทั่ว จากนั้นค่อย ๆ บีบน้ำนมออกมา
เปลี่ยนไปนวดคลึง และบีบน้ำนมออกจากเต้านมอีกข้าง โดยปกติจะใช้เวลาบีบน้ำนมข้างละ 5 – 10 นาที และหากเมื่อยนิ้วมือ ก็สามารถเปลี่ยนมาอีกข้างได้
คุณแม่ควรบีบน้ำนมสลับกันไปมาทั้ง 2 ข้าง จนกว่าจะรู้สึกว่า เต้านมนิ่มลงและไม่มีน้ำนมแล้ว หรือจนกว่าจะได้น้ำนมตามปริมาณที่ต้องการ ซึ่งจะใช้ระยะเวลาทั้งหมดประมาณ 20 – 30 นาที

ปัญหาท่อน้ำนมอุดตัน

ท่อน้ำนมอุดตัน เกิดจากท่อส่งน้ำนมบางส่วนอุดตัน ทำให้น้ำนมไหลไม่สะดวก และมีน้ำนมค้างภายในเต้านม ทำให้เต้านมบางบริเวณมีลักษณะแข็ง เป็นแผ่นหนา หรือเป็นก้อนอยู่ภายในเต้านม โดยไม่ได้เป็นทั่วทั้งเต้านม ผิวหนังที่บริเวณเหนือก้อน กดเจ็บ และอาจจะบวมแดง ลักษณะหัวนมและลานหัวนมผิดรูป บางครั้งอาจมีเส้นเลือดที่ผิวหนังของเต้านมปูด และอาจพบจุดสีขาวที่บริเวณหัวนม (White dot)

สาเหตุของท่อน้ำนมอุดตัน

ลูกดูดนมไม่เกลี้ยงเต้า อาจเกิดจากไม่ได้ให้ลูกดูดนมแม่บ่อย หรือจำกัดเวลาในการดูดนมของลูก
คุณแม่ปล่อยให้น้ำนมค้างอยู่ในเต้านมนาน
คุณแม่มีปริมาณน้ำนมมากเกินไป และไม่ได้ระบายน้ำนมออก หรือระบายออกไม่สมดุลกับปริมาณที่ผลิต
ใส่เสื้อชั้นในที่คับแน่นจนเกินไป ทำให้น้ำนมไหลเวียนได้ไม่สะดวก
ใส่เสื้อชั้นในที่หลวม ไม่กระชับ ทำให้เต้านมหย่อนคล้อย กดทับท่อส่งน้ำนม
ทานอาหารที่มีไขมันมาก หรือ อาหารที่มีความมันมากเกิน
คุณแม่มีอาการเครียด ส่งผลต่อการหลั่งฮอร์โมนที่ทำให้น้ำนมไหลลดลง

อย่าลืมว่า นมแม่ เป็นสารอาหารที่ดีที่สุด เพราะเป็นสุดยอดอาหารที่ครบถ้วนสำหรับทารก ซึ่งคุณแม่บางท่านก็อาจพบปัญหาน้ำนมน้อยจึงต้องใช้วิธี “นวดเต้านม” เพื่อช่วยกระตุ้นการทำงานของท่อน้ำนม ถึงแม้ว่าการนวดเต้านม จะสามารถเพิ่มปริมาณน้ำนมได้ แต่คุณแม่ให้นมลูก ต้องไม่ลืมให้ความสำคัญกับคุณภาพของน้ำนมไปพร้อมกัน ด้วยการทานอาหารที่มีประโยชน์และครบถ้วนตามที่แพทย์แนะนำ นอกจากบีบนวดเต้านมให้น้ำนมเกลี้ยงเต้าแล้ว อย่าลืมดื่มน้ำเปล่าเยอะ ๆ พักผ่อนให้เพียงพอ และนำลูกน้อยเข้าเต้าบ่อย ๆ ด้วยนะคะ เพราะทำควบคู่กันไป จะเป็นการช่วยกระตุ้นน้ำนมได้ดีเลยค่ะ!

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

ทารกแพ้นมแม่ได้จริงหรือ ? ทำไมจึงมีอาการผิดปกติหลังกินนมแม่

รอบรู้ทุกประโยชน์ของนมแม่ และการเก็บรักษานมเพื่อลูกรัก

อาหารเสริมเพิ่มน้ำนม จำเป็นไหม แม่ท้องกินอะไรแล้วช่วยบำรุงน้ำนม?

ที่มา : 1, 2